مولتی متر کلمپی یک دستگاه اندازه گیری دیجیتال است که برای پارامتر هایی مانند جریان AC و DC و … استفاده می شود. ابزارهای اندازهگیری جریان الکتریکی در دو نوع آنالوگ و دیجیتال برای اندازهگیری جریان مستقیم (DC) و متناوب (AC) موجود هستند.
مولتی متر کلمپی آنالوگ
آمپرمترهای آنالوگ (Current meter) با صفحه مدرج و عقربهای خود، نتایج اندازهگیری را به کاربر نشان میدهند. این ابزارها معمولاً سادهتر هستند و نتایج را به صورت دیداری و با استفاده از عقربه بر روی یک مقیاس مدرج نمایش میدهند.
مولتی متر کلمپی دیجیتال
مولتی متر کلمپی دیجیتال با استفاده از محاسبات ریاضی، اندازهگیری جریان را با دقت بیشتری انجام میدهند و میتوانند نتایج را در واحدهای کوچکتری مانند میلیآمپر (mA) و میکروآمپر (μA) نمایش دهند. این ابزارها به دلیل دقت بالاتر و قابلیتهای بیشتر، معمولاً برای کاربردهای دقیقتر و حساستر مورد استفاده قرار میگیرند.
کاربردها و انواع آمپرمتر
مولتیمترها
برای اندازهگیری جریانهای پایین، انواع مختلف مولتیمترها به خوبی نیازهای سبک آزمایشگاهی و دانشجویی را برطرف میکنند. این دستگاهها چندین قابلیت اندازهگیری مانند ولتاژ، جریان و مقاومت را در یک دستگاه ترکیب میکنند و برای کاربردهای عمومی مناسب هستند.
آمپرمترهای صنعتی
با افزایش مقدار جریان الکتریکی در کاربردهای برق صنعتی و قدرت، نیاز به ابزارهایی با توانایی سنجش جریان بالاتر احساس میشود. یکی از این ابزارها، آمپرمتر انبری است که به آن مولتیمتر کلمپی نیز میگویند.
آمپرمتر انبری (کلمپی)
این نوع مولتی متر کلمپی توانایی سنجش جریانهای بالا، حتی در بازه چند هزار آمپر، را دارد. اندازهگیری جریان با آمپرمتر انبری علاوه بر دقت و سرعت بالا، ایمنی بیشتری را نیز فراهم میکند. این دستگاه به راحتی و بدون نیاز به قطع مدار، میتواند جریان الکتریکی را اندازهگیری کند و برای کاربردهای صنعتی و برق قدرت بسیار مناسب است.
تفاوت مولتیمتر با کلمپ متر (آمپرمتر انبری)
جریان الکتریکی چیست؟
جریان الکتریکی به معنای جاری شدن بارهای الکتریکی در هادیها است. واحد اندازهگیری جریان الکتریکی در دستگاه بینالمللی یکاها، آمپر است. جریان الکتریکی از طریق اعمال اختلاف پتانسیل الکتریکی به دو سر رسانا ایجاد میشود. یک آمپر برابر با یک کولن بار است که در یک ثانیه از سطح مقطع یک هادی جریان عبور میکند.

برای اندازهگیری جریان الکتریکی از دستگاه آمپرسنج استفاده میشود. آمپرسنج با امپدانس کم و به صورت سری در مدار قرار میگیرد تا جریان مدار را با دقت بالا و افت ولتاژ کم اندازهگیری کند.
مولتیمتر
مولتیمترها ابزارهایی چندکاره هستند که میتوانند ولتاژ، مقاومت و جریانهای کمتر از 10 آمپر را اندازهگیری کنند. این دستگاهها در انواع دیجیتال و آنالوگ موجود هستند و معمولاً برای کاربردهای آزمایشگاهی، دانشجویی و تعمیرات الکترونیکی استفاده میشوند.
کلمپ متر (آمپرمتر انبری)
مولتی متر کلمپی یا آمپرمترهای انبری ابزارهایی هستند که علاوه بر اندازهگیری جریان، قادر به سنجش ولتاژ و مقاومت نیز هستند. این دستگاهها در انواع مختلفی مانند آمپرمتر کلمپی، میلیآمپرمتر و میکروآمپرمتر کلمپی برای کاربردهای مختلف صنعتی و قدرت استفاده میشوند. کلمپ متر با استفاده از یک حلقه یا انبر که به دور سیم فاز قرار میگیرد، جریان الکتریکی را اندازهگیری میکند. سیمپیچ درون کلمپ امواج الکترومغناطیسی اطراف سیم فاز را دریافت و به مدار منتقل میکند.
تفاوتهای اصلی مولتیمتر و کلمپ متر
- نوع اندازهگیری جریان:
- مولتیمتر: برای اندازهگیری جریانهای کمتر از 10 آمپر به صورت سری در مدار قرار میگیرد.
- کلمپ متر: برای اندازهگیری جریانهای بالا بدون نیاز به قطع مدار از طریق قرار دادن انبر دور سیم فاز استفاده میشود.
- دامنه کاربرد:
- مولتیمتر: برای کاربردهای عمومی، آزمایشگاهی و تعمیرات الکترونیکی.
- کلمپ متر: برای کاربردهای صنعتی و قدرت، جایی که اندازهگیری جریانهای بالا نیاز است.
- روش اندازهگیری:
- مولتیمتر: جریان را به صورت مستقیم و از طریق اتصال سری اندازهگیری میکند.
- کلمپ متر: جریان را از طریق امواج الکترومغناطیسی اطراف سیم فاز بدون نیاز به قطع مدار اندازهگیری میکند.
با این توضیحات، هر دو دستگاه مولتیمتر و کلمپ متر دارای کاربردهای خاص خود هستند و انتخاب بین آنها بستگی به نیاز و شرایط استفاده دارد.
کاربرد آمپرمتر کلمپی (آمپرمتر انبری)
وسایل برقی ممکن است به دلیل نوسانات برق و استفاده از قطعات نامرغوب خراب شوند، که این موضوع در خانهها و کارگاهها اجتنابناپذیر است. برای جلوگیری از سوختن وسایل الکترونیکی و بررسی دلیل نوسانات برق، آمپرمتر کلمپی یا کلمپ متر دیجیتال ابزاری ضروری است. با استفاده از این دستگاه میتوان جریانهای بالا را به سرعت و با ایمنی بالا اندازهگیری و تست وسایل الکترونیکی را انجام داد. این ابزار در کنار محافظ برق به حفظ سلامت وسایل الکترونیکی خانگی کمک میکند.
کاربران آمپرمتر کلمپی
- دانشجویان مهندسی برق: برای اندازهگیری جریان الکتریکی مدارهای کوچک.
- صنعتگران و برقکاران حرفهای: در نیروگاهها، بوردهای الکتریکی، تجهیزات الکترومکانیکی و سایر بخشهای صنعتی.
آموزش کار با آمپرمتر کلمپی
مراحل استفاده
- مطالعه دفترچه راهنما: آشنایی با کمیتهایی که دستگاه اندازهگیری میکند.
- قرار دادن سیم در حلقه دستگاه: سیم حامل جریان (نه کابل انتقال برق) را در حلقه دستگاه قرار دهید. حلقه دستگاه، سیمپیچ ثانویه است و سیم برق داخل آن، سیمپیچ اولیه.
- خواندن جریان الکتریکی: دستگاه با توجه به قوانین الکترومغناطیسی و نسبت تعداد سیمپیچها، جریان الکتریکی را نمایش میدهد.
نکات مهم
- اگر سیمهای فاز و نول با هم در کلمپ قرار داده شوند، جریان عبوری از هر سیم یکدیگر را خنثی کرده و مقدار صفر را نمایش میدهد.
- در اندازهگیری جریان DC، سنسورهای اثر هال امواج مغناطیسی تولید شده از عبور جریان را دریافت کرده و ولتاژ خروجی را توسط مبدل ADC به ارقام قابل نمایش تبدیل میکنند.
مزایای مولتی متر کلمپی
- عدم نیاز به قطع مدار: میتوان جریان را بدون قطع مدار اندازهگیری کرد.
- ایمنی بالا: به دلیل عدم نیاز به قطع مدار، کاربری آسان و ایمنی بیشتری دارند.
- کاربری آسان: به کمک سنسور اثر هال و القای جریان مغناطیسی، میتوان جریانهای بالا را با دقت و سرعت اندازهگیری کرد.
تنظیم دستگاه
- اثر میدان مغناطیسی زمین: در اندازهگیریهای DC، میدان مغناطیسی زمین میتواند تأثیر بگذارد. بنابراین، دستگاه باید هر بار تنظیم مجدد شود.
آمپرمتر کلمپی ابزاری قدرتمند و کاربردی برای اندازهگیری جریانهای الکتریکی بالا با دقت و ایمنی بالا است که در صنایع مختلف و کاربردهای حرفهای به کار میرود.