ارت سنج دیجیتال (Digital Earth Tester) دستگاهی است که برای اندازهگیری مقاومت الکتریکی زمین (ارت) استفاده میشود. این دستگاه به منظور اطمینان از اینکه سیستمهای الکتریکی بهدرستی به زمین متصل شدهاند و ایمنی افراد و تجهیزات در برابر نشتهای جریان الکتریکی تأمین شده است، کاربرد دارد.
وظیفه اصلی ارت سنج این است که میزان مقاومت الکتریکی بین زمین و الکترود ارت را اندازهگیری کند. یک ارت مناسب باید مقاومت کمی داشته باشد تا در صورت بروز نقصهای الکتریکی، جریان به راحتی از طریق زمین به طرف سیستم ارت جریان یابد و از بروز خطراتی مانند شوک الکتریکی یا آسیب به تجهیزات جلوگیری کند.
ارت سنجهای دیجیتال به دلیل دقت بالا، استفاده آسان و قابلیت نمایش نتایج به صورت دیجیتال، بسیار محبوب هستند. این دستگاهها معمولاً در حوزههای مختلفی از جمله برقکشی ساختمانها، صنعت و آزمایشگاههای الکتریکی استفاده میشوند.
ویژگیهای ارت سنج دیجیتال:
- دقت بالا: اندازهگیری دقیق مقاومت زمین
- نمایشگر دیجیتال: نمایش نتایج به صورت عددی
- حالتهای اندازهگیری: امکان اندازهگیری با روشهای مختلف مانند 3 سیمه یا 4 سیمه
- قابلیت تست ولتاژ ارت: برخی مدلها میتوانند ولتاژ ارت را نیز اندازهگیری کنند.
ارت سنج دیجیتال از چه قسمت هایی تهیه شده است؟
دستگاه ارت سنج دیجیتال از چندین جزء اصلی تشکیل شده است که هر کدام نقش مهمی در عملکرد و دقت اندازهگیری آن دارند. در زیر اجزای کلیدی این دستگاه توضیح داده شدهاند:
1. نمایشگر دیجیتال:
این قسمت نتایج اندازهگیری را به صورت عددی و دیجیتال نمایش میدهد. نمایشگر به کاربر کمک میکند تا به راحتی مقدار مقاومت زمین و سایر پارامترهای اندازهگیری شده را مشاهده کند.
2. پروبها و الکترودها (سیمهای تست):
پروبها یا الکترودها، سیمهایی هستند که به زمین متصل میشوند تا بتوانند مقاومت بین نقطه مورد نظر و زمین را اندازهگیری کنند. دستگاه معمولاً با پروبهای مخصوصی برای اندازهگیریهای 3 سیمه یا 4 سیمه همراه است:
- پروب جریان: برای تزریق جریان به زمین استفاده میشود.
- پروب ولتاژ: برای اندازهگیری ولتاژ بین الکترودها و زمین.
3. اتصالها (ترمینالها):
دستگاه ارت سنج دارای ترمینالهایی است که برای اتصال پروبها یا سیمهای تست به دستگاه استفاده میشوند. این ترمینالها معمولاً برای اندازهگیریهای 3 سیمه یا 4 سیمه طراحی شدهاند:
- C (Current): اتصال پروب جریان
- P (Potential): اتصال پروب ولتاژ
- E (Earth): اتصال الکترود اصلی به زمین
4. باتری یا منبع تغذیه:
ارت سنج دیجیتال معمولاً از باتریهای قابل شارژ یا باتریهای معمولی تغذیه میشود. بعضی مدلها دارای قابلیت صرفهجویی در مصرف باتری هستند و به صورت خودکار پس از مدت زمان مشخصی خاموش میشوند.
5. دکمههای کنترلی:
این دکمهها برای روشن و خاموش کردن دستگاه، تنظیم حالتهای اندازهگیری و تغییر مقیاسها (مانند مقاومت، ولتاژ) استفاده میشوند. برخی دستگاهها ممکن است دارای دکمههای بیشتری برای انجام تستهای مختلف باشند.
6. واحد پردازش داخلی:
این بخش از دستگاه مسئول پردازش اطلاعات ورودی از پروبها و الکترودها است. واحد پردازش داخلی محاسبات لازم را انجام داده و نتیجه را به صورت دیجیتال روی نمایشگر نمایش میدهد.
7. بدنه محافظ:
بدنه دستگاه معمولاً از مواد مقاومی ساخته شده است که در برابر ضربه، گرد و غبار و رطوبت مقاوم است. این ویژگیها باعث میشود دستگاه در محیطهای مختلف صنعتی یا ساختمانی قابل استفاده باشد.
8. قابلیت ذخیرهسازی اطلاعات:
برخی از مدلهای پیشرفته ارت سنج دیجیتال قابلیت ذخیرهسازی نتایج اندازهگیری و انتقال آنها به کامپیوتر را دارند. این قابلیت برای مستندسازی و تجزیه و تحلیل بعدی بسیار مفید است.
9. کابلهای اتصال و کلمپها:
این کابلها به پروبها متصل شده و برای ایجاد اتصال پایدار بین دستگاه و زمین مورد استفاده قرار میگیرند. برخی مدلها دارای کلمپهایی هستند که به راحتی به الکترودها و یا سیمها متصل میشوند.

این اجزا با همکاری یکدیگر امکان انجام اندازهگیریهای دقیق و مطمئن از مقاومت زمین را فراهم میکنند و باعث میشوند ایمنی سیستمهای الکتریکی تضمین شود.
آموزش کار با ارت سنج دیجیتال چگونه است ؟
برای کار با دستگاه ارت سنج دیجیتال و اندازهگیری مقاومت زمین، مراحل زیر را میتوانید دنبال کنید. این روشها به شما کمک میکنند که مقاومت زمین را بهدرستی و با دقت اندازهگیری کنید:
1. آمادهسازی دستگاه
- مطمئن شوید که باتری دستگاه شارژ کافی دارد یا دستگاه به منبع تغذیه متصل است.
- پروبها و الکترودها را آماده کنید و از سالم بودن آنها مطمئن شوید.
- دستگاه را روشن کنید و از تنظیمات مناسب برای نوع اندازهگیری اطمینان حاصل کنید (بیشتر دستگاهها دارای حالتهای مختلفی برای اندازهگیری هستند).
2. انتخاب روش اندازهگیری
ارت سنج دیجیتال (Digital Earth Tester) معمولاً چند روش اندازهگیری مقاومت زمین ارائه میدهد:
- روش سه سیمه: برای اندازهگیری مقاومت زمین با دقت بالا
- روش چهار سیمه: برای اندازهگیری در محیطهایی که مقاومت سیمها میتواند تأثیرگذار باشد، مثل محیطهای صنعتی
3. اتصال الکترودها و پروبها
- سه الکترود یا پروب را باید در زمین قرار دهید:
- الکترود جریان (C): الکترود جریان را در فاصله مشخصی (معمولاً 10 تا 20 متر) از الکترود ارت اصلی قرار دهید.
- الکترود پتانسیل (P): این الکترود بین الکترود جریان و الکترود ارت اصلی قرار میگیرد. فاصله آن معمولاً حدود یکسوم فاصله بین الکترود جریان و الکترود ارت است.
- الکترود زمین (E): الکترود ارت یا زمین، الکترودی است که به سیستم ارت مورد آزمایش متصل است.
سپس سیمهای دستگاه را به هر یک از این الکترودها مطابق با ترمینالهای C (جریان)، P (پتانسیل) و E (زمین) متصل کنید.
4. انتخاب حالت اندازهگیری
- دستگاه را روی حالت مناسب برای اندازهگیری مقاومت زمین تنظیم کنید (معمولاً حالت اندازهگیری مقاومت یا “Resistance”).
- در صورت نیاز، مقیاس اندازهگیری (محدوده اندازهگیری اهم) را بهطور دستی تنظیم کنید، هرچند بیشتر دستگاههای دیجیتال بهطور خودکار محدوده مناسب را انتخاب میکنند.
5. انجام تست
- پس از اتصال پروبها و الکترودها به زمین و دستگاه، دکمه تست را فشار دهید.
- دستگاه جریان کوچکی از طریق الکترود جریان به زمین ارسال میکند و افت ولتاژ بین الکترود ارت و الکترود پتانسیل را اندازهگیری میکند.
- سپس دستگاه بر اساس این اطلاعات مقاومت زمین را محاسبه کرده و نتیجه را روی نمایشگر نمایش میدهد.
6. خواندن نتیجه
- مقدار مقاومت زمین بهصورت عددی روی نمایشگر نمایش داده میشود. این مقدار باید معمولاً کمتر از 5 اهم باشد تا نشاندهنده اتصال زمین مناسب باشد.
- در صورتی که مقاومت بالا باشد، باید محل ارت و اتصالات را بررسی کنید و از کیفیت ارتینگ سیستم مطمئن شوید.
7. ذخیره یا یادداشت کردن نتایج
- اگر دستگاه قابلیت ذخیرهسازی نتایج را دارد، میتوانید نتایج را در حافظه دستگاه ذخیره کنید یا به کامپیوتر منتقل کنید.
- در غیر این صورت، مقدار نمایش دادهشده را یادداشت کنید.
8. خاموش کردن دستگاه و جمعآوری تجهیزات
- پس از انجام اندازهگیری، دستگاه را خاموش کرده و پروبها و الکترودها را جمعآوری کنید.
- سیمها و الکترودها را تمیز و مرتب کنید تا برای استفادههای بعدی آماده باشند.
نکات مهم:
- فاصله مناسب بین الکترودها: برای دقت بالاتر، فاصله مناسبی بین الکترودها ایجاد کنید.
- زمینه مناسب برای پروبها: پروبها را در خاک مرطوب قرار دهید تا اندازهگیری دقیقتری انجام شود.
- چک کردن دستگاه: مطمئن شوید که دستگاه قبل از هر تست کالیبره شده است.
- ایمنی: هنگام کار با سیستمهای الکتریکی و زمین، همواره از تجهیزات ایمنی مانند دستکش و کفشهای ایمنی استفاده کنید.
با رعایت این مراحل، میتوانید مقاومت زمین را بهدرستی و با دقت اندازهگیری کرده و از کیفیت سیستم ارتینگ خود اطمینان حاصل کنید.